Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler sonrasında tüketicinin sağlığını tehlikeye atan uygulamaların önüne geçilmesi amacıyla Ticaret Bakanlığı tarafından denetimler artırıldı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 6 Şubat 2023’te meydana gelen depremlerin ardından yapılan denetim ve verilen destek çalışmalarına ilişkin bilgi verdi. Bu kapsamda Kahramanmaraş merkezli deprem bölgesinde hazır beton ve çimento sektöründe faaliyet gösteren 18 firmaya 37,8 milyon lira ceza uygulanırken, 131 firmaya yönelik “fahiş fiyat” denetimi yapıldı ve 27 firma bu sebeple Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na sevk edildi. Kurul tarafından 18 hazır beton ve çimento firması hakkında toplam 37 milyon 766 bin 946 lira ceza uygulanarak karar alındı.
Depremden zarar gören esnaf ve sanatkarlardan olağanüstü hal süresince, meslek kuruluşlarınca düzenlenecek belgeler için ücret alınmaması sağlandı. Ayrıca bölgedeki esnaf ve sanatkar meslek kuruluşları ile kooperatiflerin bu dönemde ayni ve nakdi yardım yapabilmelerine imkan verildi. Yine bakanlık tarafından kooperatiflerin kefaletiyle bölgedeki 27 bin 202 esnaf ve sanatkara, Halkbank kaynaklarından kullandırılan faiz indirimli kredilerin toplam tutarının 6 milyar 730 milyon 49 bin lira olduğu bilgisi verildi. Bununla birlikte Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği tarafından deprem bölgesine yapılan nakdi yardımların toplam tutarının 200 milyon liraya ulaştığı açıklandı.
Ayrıca deprem bölgesindeki ihracatçı firmaların, finansman ihtiyaçlarını karşılamak üzere Türk Eximbank tarafından bölgeye 6 Şubat-31 Aralık 2023 döneminde 1,5 milyar dolar kredi, 168,2 milyon dolar vade uzatımı ve 1,8 milyar dolar da sigorta desteği verildiği belirtildi. Yapılan denetimler sonucunda Ticaret Bakanlığı tarafından bir dinlenme tesisinin fahiş fiyatla çorba satışı yaptığına dair sosyal medyada yer alan görüntüler ve konuya ilişkin Bakanlığa gelen şikayetler üzerine işletmeye 1,9 milyon lira ceza uygulandığı ifade edildi. Bu süreçte, Ticaret Bakanlığı il müdürlüklerince ülke genelinde yapılan fiyat etiketi denetimleri kapsamında tespit edilen 4 bin 333 aykırılı nedeniyle 5,9 milyon lira ceza verildiği belirtildi.
Bakan Bolat, depremin dış ticaret üzerindeki etkisine ilişkin olarak ise afet bölgesindeki illerin 2023 dönemi ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,1 düştüğünü ve bu durumun depremin olmaması durumunda yüzde 3,1 artış gösterebileceğinin öngörüldüğü ifade etti. Bolat, bu süreçte bakanlık olarak hem tüketicilerin korunması hem de ihracatçıların desteklenmesi için çeşitli teşvik mekanizmalarını hayata geçirdiklerini belirtti. Bu çerçevede vergi indirimi, hibe, uygun finansman olanakları, borç erteleme gibi imkanlar sağlandığı ve Eximbank vasıtasıyla bölgedeki ihracatçıların mevcut kredilerinin yeniden yapılandırıldığı kaydedildi. Deprem bölgesinden birinde merkezi veya üretim tesisi bulunan şirketlerin UR-GE ile tasarım ve ürün geliştirme projelerinin 1 yıl uzatılmasına imkan sağlandığı bilgisi verildi. Bu süreçte deprem bölgesinde tüketicilerin korunması ve piyasa gözetimi için ciddi çalışmaların yürütüldüğü, tespit edilen aykırılıklar nedeniyle ciddi cezai yaptırımlar uygulandığı ortaya çıktı.
