Samsun’da meydana gelen her deprem sonrasında, benzer tartışmalar yeniden gündeme geliyor. Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerindeki Ladik’te yaşanan sarsıntılar, bazı ilçelerdeki çarpık yapılaşma sorunlarının altını çiziyor. Böylece “kentsel dönüşüm” projeleri tekrar masaya yatırılıyor. 6 Şubat tarihindeki “Asrın Depremi” sonrası alınması gereken tedbirler sıralanırken, Canik dışında kalan belediyelerin çoğunun bu konuya yeterince duyarlı olmadıkları gözlemleniyor. Oysa ki Canik’in zemin yapısı, diğer ilçelere nazaran daha sağlam bir yapıya sahip.
Canik Belediyesi, “kentsel dönüşüm” konusunda ciddi adımlar atan bir belediye olarak öne çıkıyor. Örneğin, yaşanan acı günlerin ardından İlkadım Belediyesi’nin, yapıların depreme dayanıklılığı hakkında bir çalışma yapacağı duyurulmuştu. Atakum Belediyesi de benzeri bir uygulama için hazırlık yapıyordu. Ancak bu projelerin maliyetleri, altta yatan bir sorun olarak, vatandaşların cebinden para çıkmasına neden olacaktı.
Samsun’da “kentsel dönüşüm” uygulamaları, ilk kez Kemal Vehbi Gül döneminde başlatılmıştır. Eski garajların karşısındaki “Teneke Mahallesi”, vatandaşların Adalet Mahallesi’ndeki sosyal konutlara taşınmasıyla kaldırılmıştır. Yusuf Ziya Yılmaz’ın Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde en kapsamlı projeler arasında yer alan ikinci bulvar yolunun açılması projesi ile de kentsel dönüşüm hız kazanmıştır. Bu süreçte, konutları kamulaştırılan vatandaşlara TOKİ aracılığıyla konut temin edilmiştir.
Daha sonra, Kıran Mahallesi’nde kentsel dönüşüm süreçleri başladı ve Çay Mahallesi’ndeki projeler ise en kapsamlı şekilde devam etti. Medicana Hastanesi’nin bulunduğu alandaki dönüşüm çalışmaları da sürdürülmektedir. AK Parti MKYK Üyesi Yusuf Ziya Yılmaz döneminde başlatılan bu projelerin takibi, Canik’te Başkan İbrahim Sandıkçı tarafından da sürdürülmüştür. Yeni imar planları, vatandaşların mağdur olmadan modern yapıların inşa edilmesine olanak tanıyor.
İlkadım, şehrin en eski yerleşim yeri olması dolayısıyla çarpık yapılaşmanın etkisi altında kalmış durumdadır. Geçmişteki belediye başkanları Necmi Akkoyunlu ile Erdoğan Tok, bu yapılaşmanın sonuçlarından yargılanmış, ancak herhangi bir ceza almamışlardır. “Kentsel dönüşüm”, İlkadım’ın sorunlarının çözümü adına önemli bir adım olarak görülüyor. TOKİ, Kıran Mahallesi’nde eski havaalanı alanında konut projeleri geliştirmiştir.
Ancak, dönemin İlkadım Belediye Başkanı Necattin Demirtaş ile Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Demir arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle dönüşüm süreci askıya alınmıştır. Bu durum, vatandaşların mağduriyetine yol açmış ve itiraz edenlerle ilgili görüşmeler yapılmasına neden olmuştur. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Dr. Mehmet Muş’un TOKİ ile olan görüşmeleri, bu sürecin ilerlemesi adına bir umut olmuştur.
Büyükşehir Belediye Başkanı Av. Halit Doğan, İlkadım Belediye Başkanı İhsan Kurnaz ile birlikte, Kökçüoğlu, Zeytinlik, Kadıköy ve Anadolu mahallelerinde ilk etapta 1500 konut projesinin hayata geçirilmesini hedeflemiştir. Ayrıca, Halit Doğan, “Kentsel Dönüşüm Ofisi”nin açılacağını duyurmuş ve geçmişte yaşanan endişeleri ortadan kaldıracak açıklamalarda bulunmuştur. Bu, süreci önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır.
Eski başkan Demirtaş, “Bir büyük depremde İlkadım’ın 3’te 2’si gider” ifadesiyle depremin riskine dikkat çekmiştir. Samsun’da hazırlanan ve dönemin İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Cevat Öncü tarafından sunulan “Deprem Master Planı”, gündemden düşmemelidir. CHP’nin Samsun Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olan Cevat Öncü, bu planın önemini sık sık dile getirmiştir.
Yaşanan tecrübeler, depremlerin değil, ihmallerin can kaybına neden olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir. Japonya’daki depremler sonucu yaşanan yıkımda olduğu gibi, zemin etütleri ve depreme dayanıklı malzemelerin kullanımı, sıkı denetim ile birleştiğinde can ve mal kaybını asgariye indirmektedir. Yapısal önlemler kadar, toplum bilincinin de artırılması elzemdir. 2013 yılındaki Japonya depreminde hayatını kaybeden tek kişinin camdan atlayan bir Türk olması, bu durumu daha da anlamlı kılıyor.
Elbette ki Allah korusun… Ancak, Peygamberimizin hadisinde ifade ettiği gibi; “Önce tedbir, sonra tevekkül” anlayışını rehber edinmekte fayda vardır.
