İlk cep telefonu görüşmesinin üzerinden elli yıldan fazla bir süre geçti. Günümüzde sahip olduğumuz teknoloji, sadece iletişim kurmakla kalmayıp aynı zamanda hayati önem taşıyan bir işlevi de yerine getiriyor: Depremleri önceden tespit etme.
Son yıllarda Türkiye’de yaşanan depremler, bu teknolojiye duyulan ihtiyacın ne denli büyük olduğunu gözler önüne seriyor. Bu depremler sırasında, birçok kişi, sarsıntı başlamadan sadece birkaç saniye önce telefonlarına gelen uyarılar aldı.
Google, ABD Jeoloji Araştırması (USGS) ve Kaliforniya’daki üniversitelerle iş birliği yaparak, heyecan verici bir erken uyarı sistemi geliştirdi. Bu sistem, kullanıcıları sarsıntılar yaklaşmadan saniyeler önce uyarma yeteneğine sahip.
Sadece birkaç saniyelik bir uyarı süresi, insanların güvenli bir yere, örneğin bir masa altına, sığınması için gerekli olan hayati süreyi kazandırabiliyor.
Bunun yanı sıra, trenlerin hızını azaltmak, uçakların kalkış veya inişini durdurmak ve araçların tehlikeli alanlara girmesini engellemek gibi önemli önlemler almak için de yeterli süre sağlıyor. Bu durum, sistemin güçlü depremler karşısında hayati koruma potansiyelini ortaya koyuyor.
DEPREM ALGILAMA SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIYOR
Erken uyarı sistemi, iki temel veri kaynağı kullanarak çalışıyor. İlk olarak, Kaliforniya, Oregon ve Washington eyaletlerinde bulunan yüzlerce hassas sismometreden oluşan ShakeAlert ağına dayanıyor.
Fakat Google, bu ağa ek olarak halkın üzerinde bulunan milyonlarca cep telefonunu da kullanarak dünyanın en büyük deprem tespit ağını oluşturdu.
Android işletim sistemini kullanan çoğu akıllı telefonda, telefonun hareketini algılayabilen ivmeölçer adı verilen sensörler mevcut. Bu sensörler, ekran yönünü değiştirmek ya da adım saymak gibi işlevlerin yanı sıra, oldukça hassas olup mini sismometre gibi davranabiliyorlar.
Google, kullanıcıların telefonlarının depremin ilk dalgaları olan P dalgalarının titreşimlerini algılaması durumunda, bu verilerin otomatik olarak Android Deprem Uyarıları Sistemi’ne iletilmesine olanak veren bir özellik geliştirdi.
Sistem, binlerce hatta milyonlarca telefondan gelen verileri bütünleştirerek depremin meydana gelip gelmediğini, merkez üssünü ve büyüklüğünü hızlı bir şekilde belirleyebilir. Ardından, sismik dalgaların yaklaştığı bölgelere telefonlara uyarılar göndererek erken uyarı sağlar.
Radyo sinyalleri, sismik dalgalardan daha hızlı hareket ettiğinden, uyarılar merkez üssünden uzakta bulunan bölgelere sarsıntı başlamadan önce ulaşabiliyor.
KÜRESEL ERİŞİM VE TÜRKİYE’DE DURUM
Bu kitlesel veri toplama yöntemi, pahalı sismometre ağlarının bulunmadığı alanlarda bile depremleri izleyebilmek için bir olanak sunuyor. Böylece dünyanın en geri kalmış ve gelişmekte olan bölgelerinde bile deprem uyarılarının sağlanma potansiyeli artıyor.
Dünya genelinde tahmin edilen 16 milyar cep telefonunun, üç milyardan fazlası Android işletim sistemine sahip. Android Deprem Uyarı Sistemi, Türkiye’nin de bulunduğu 90’dan fazla ülkede kullanılabiliyor.
Telefonunuzun Ayarlar uygulamasındaki “Güvenlik ve Acil Durum” bölümünden Deprem Uyarıları ayarını aktif hale getirebilirsiniz (bu işlem için Wi-Fi veya mobil veri bağlantısı gerekmektedir).
