Samanyolu galaksisinin yaklaşık 15 bin ışık yılı uzaklığında yer alan “ASKAP J1832-0911” adı verilen cisim, her 44 dakikada bir meydana gelen ve yaklaşık iki dakika süren parlama patlamaları yayıyor.
Radyo ve X-ışını dalga boylarında gözlemlenen bu düzenli sinyaller, “uzun periyotlu geçici kaynak” (long-period transient – LPT) olarak bilinen nadir bir türün örneğini oluşturuyor. Bu, daha önce LPT’lerin hem yüksek enerjili X-ışınları hem de düşük enerjili radyo dalgalarıyla eşzamanlı olarak patladığı ilk gözlem olarak kayıtlara geçti. Bilim insanları, bu keşfin LPT’lerin gizemini çözmek açısından önemli bir adım olduğunu düşünüyor.
“DAHA ÖNCE BÖYLE BİR ŞEY GÖRMEDİK”
Keşif ekibinin lideri Curtin Üniversitesi’nden Zieng (Andy) Wang, “Bu nesne, şimdiye kadar karşılaştığımız hiçbir şeye benzemiyor” ifadeleriyle şaşkınlığını dile getirdi. LPT’ler ilk kez 2022 yılında tanımlanmıştı ve bugüne kadar 10 farklı örneği tespit edilmişti. Ancak ASKAP J1832-0911, diğerlerinden tamamen farklı özellikler gösteriyor.
Cisim, ilk olarak Avustralya’daki Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radyo teleskobu tarafından keşfedildi. Ardından, NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ile yapılan gözlemler, radyo sinyallerinin X-ışınlarıyla tam olarak aynı zaman diliminde gerçekleştiğini ortaya koydu. Chandra’nın dar görüş açısının dikkate alındığında, bu keşfin tesadüfen yapılmasının büyük bir şans olduğu değerlendiriliyor.
OLASI BİR ÖLÜ YILDIZ
Bilim insanları, ASKAP J1832-0911’in muhtemelen yaşam döngüsünü tamamlamış bir yıldız olduğunu öne sürüyor. Ancak bu nesnenin manyetik alanının yoğun bir nötron yıldızı mı (magnetar) yoksa ikili sistemde bulunan beyaz cüce yıldızı mı olduğu konusunda net bir görüş birliği yok. Wang, mevcut teorilerin bu sıra dışı davranışı açıklamakta yetersiz kaldığını belirterek, “Bu keşif, yıldız evrimi veya fizik bilimi açısından yeni anlayışlar geliştirebilir” dedi.
Ayrıca, bu nesneden radyo dalgalarıyla birlikte daha enerjik X-ışınlarının da yayılması, ilgili gök cisimlerinin enerji üretim mekanizmaları hakkında önemli ipuçları sağlıyor. Araştırmacılar, bu sıra dışı davranışın yalnızca ASKAP J1832-0911’e özgü olmayabileceğini ve evrende benzer özellikler taşıyan başka LPT türlerinin de varlığını sürdürebileceğini düşünüyor.
Bilim dünyası için büyük önem taşıyan bu araştırma, 28 Mayıs Çarşamba günü prestijli bilim dergisi Nature’da yayımlandı. Ekibin bir üyesi Nanda Rea, “Bu nesnenin geçici X-ışını yayımı, doğası hakkında tamamen yeni bir bakış açısı sunuyor” şeklinde heyecanını paylaştı.
