Atakum ilçesi ve çevresindeki deprem riskini belirlemek amacıyla üç akademisyenin görev aldığı “Atakum Deprem Acil Afet Durum Bilgi Sistemi” Projesi başarıyla tamamlandı. Proje kapsamında, ilçe ve yakın çevresindeki deprem duyarlılığı, üç farklı model kullanılarak detaylı bir şekilde analiz edildi. Bu modeller, bölgedeki potansiyel deprem riskini değerlendirmek için özel olarak tasarlandı.
Projenin birinci aşamasında, uzmanlar tarafından geliştirilen modeller, Atakum ilçesi ve çevresinin coğrafi ve jeolojik özelliklerini göz önünde bulundurarak deprem duyarlılık analizlerini gerçekleştirdi. Analizler, bölgedeki olası deprem etkilerini belirlemek adına detaylı verilerle desteklendi.
Yapılan proje ile zemin yapısı, litoloji (kayaların fiziksel özellikleri), dere yatakları, kıyı dolguları incelendi. İncelemeler sonucunda farklı birçok parametre kullanılarak Atakum deprem duyarlılık durumu tespit edildi.
Atakum Deprem Acil Afet Durum Bilgisi Sistemi projesinde görev alan Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammet Bahadır, iki yıl boyunca yaptıkları çalışmalarının sonlarına doğru yaklaştıklarını söyledi. Özellikle Samsun’un Atakum ilçesindeki deprem riskiyle ilgili yapılan bu çalışmada sonuçlar ortaya çıkmaya başladı.
Atakum’da Nüfusun Yüzde Sekseni Riskli Alanlarda Yaşıyor
Doç. Dr. Bahadır, yapılan deprem duyarlılığı tespit çalışmalarıyla ilgili olarak, “Litoloji, faya uzaklık, yer ivmesi, jeomorfolojik faktörler, sıvılaşma problemi gibi verileri kullanarak analizler yaptık. Analizler neticesinde özellikle Atakum ilçesinin sahil bandı dediğimiz kesimi, birinci ve ikinci derecede yüksek deprem riski içermektedir. Atakum ilçesinin 2000 yılından 2023 yılına kadar gelişim alanlarını da çıkardık. 2023’e kadar Atakum şehirsel alanı dört kat büyümüş ve bu büyük alanlarla biz depreme duyarlı alanları tespit ettik ve çalışmalar neticesinde Atakum nüfusunun yüzde 80’inin yüksek ve çok yüksek riskli alanlarda yaşadığı sonucuna vardık” şeklinde konuştu.
Depremin yalnızca Türkiye değil Dünya genelinde de en çok can kaybına sebep olan afet olduğunu dile getirerek şöyle devam etti:
“1943 Ladik ve 1944 Erbaa depremlerinde Samsun’da yaşayan insanlar büyük zarar görmüşler. 1943 Ladik depreminde Samsun’da 4 bin insan yaşamını yitirmiş ve gayri resmi rakamlara göre bunun 2 bin civarı ise şehir merkezinde yaşayan insanlardan oluşmakta. Ladik depreminin üzerinden yaklaşık 65 yılın üzerinde bir zaman geçmiştir, Kuzey Anadolu Fayı tekerrür eden bir fay, kronolojik olarak depremler kendini tekrar ediyor. Atakum ilçesi özelinde nüfusunuzun yüzde 80’i yüksek ve çok yüksek riskli alanlarda yaşıyor. Bu durumda binalarımızı depreme dayanıklı yapmaktan başka şansımız yok. ‘Biz fay hattına uzağız!’ Ama 1943’te de Samsun fay hattına uzaktı.”
İlkadım İlçesi de Risk Taşıyor
Doç. Dr. Bahadır, riskin yalnızca Atakum’da değil İlkadım ilçesi yamaç etekleri, Cumhuriyet Meydanı ve sahile kadar olan kesim için de geçerli olduğunu söyledi. Bununla birlikte “Gazi ve Çiftlik caddelerinden aşağısı, Tekkeköy’ün büyük bir çoğunluğu, hep alüvyon zemin üzerinde. Buralar aslında tamamıyla birinci sınıf tarım arazisi. Peki biz ne yapmışız? Yol yapmışız, yerleşime açmışız. Doğru mu? Hayır. Peki şu anda bunu engelleme şansımız var mı? Yok. O zaman ne yapmamız lazım? Binayı bu zemine uygun yapmamız lazım” şeklinde değerlendirmelerini dile getirdi.
