Güneş sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter, atmosferik olaylarıyla bilim insanlarını daima şaşırtmaya devam ediyor.
Yeni yapılan araştırmalar, Jüpiter’in atmosferinde amonyak ve suyla oluşturulmuş, sert bir buz kabuğuyla kaplı dolu fırtınalarının yaşandığını ortaya çıkardı.
Bu “mantar topu” fırtınalarının, Güneş sistemindeki diğer gaz devleri olan Satürn, Uranüs ve Neptün’de de görülme ihtimali üzerinde duruluyor.
3 BOYUTLU GÖRSELLEŞTİRME “MANTAR TOPU” DOLU FIRTINALARINI DOĞRULADI
NASA’nın Juno misyonu ve Dünya merkezli radyo teleskopları, 2020 yılında Jüpiter atmosferindeki amonyak gazının düzensiz dağılımını açıklamak amacıyla “mantar topu” fikrini ortaya atmıştı.
Araştırmayı yürüten UC Berkeley öğrencisi Chris Moeckel, başlangıçta bu teoriye atmosfer koşulları dolayısıyla şüpheyle yaklaşmıştı.
Üç yıl süren çalışmaların ardından Moeckel ve danışmanı Imke de Pater tarafından gerçekleştirilen Jüpiter’in üst atmosferinin 3 boyutlu görselleştirilmesi, mantar topu fırtınalarının varlığını kanıtladı.
Bu 3 boyutlu görselleştirme, Jüpiter’deki hava sistemlerinin çoğunun sığ olduğunu ve gezegenin görünür bulut katmanının ya da “yüzeyinin” yalnızca 10-20 kilometre derinliğe kadar uzandığını gösterdi.
Ancak bazı hava olayları, troposferin çok daha derin katmanlarında gerçekleşerek amonyak ve suyun yeniden dağılımına yol açıyor.
Gezegen bilimci Tristan Guillot, fırtınalar esnasında oluşan güçlü yukarı yönlü hava akımlarının, küçük buz parçacıklarını bulutların çok üst kısımlarına kadar taşıyabileceğini öne sürdü.
Bu yüksek irtifada, amonyak buharıyla etkileşimde bulunan buz parçacıkları, antifriz gibi işleyerek buzu eritip sıvı hale getiriyor.
Sonuç olarak, büyük miktarda su ve amonyağı barındıran mantar topları oluşmaktadır. Bu mantar topları, atmosferin derinliklerine doğru düşerken birlikte amonyağı da taşımaktadır. Bu durum ise Jüpiter’in üst atmosferinde amonyak kıtlığının nedenini açıklıyor.
