Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) yayımladığı veriler, Türkiye’nin en önemli sorunlarından birini yeniden gözler önüne serdi.
Ülke genelinde yoksulluk oranlarının artması ve gelir ile servet eşitsizliğinin zenginler lehine genişlemesi dikkat çekiyor. Ekonomik sistem, varlıklı kesimi daha da zenginleştirirken, yoksul kesimi gün geçtikçe daha da zor durumda bırakmakta. Bir kesim lüks içinde yaşarken, geniş bir halk kitlesi yoksulluk sınırında yaşıyor.
BDDK verilerine göre, bankalara yatırılan toplam mevduatın yüzde 78’i, 2 milyondan fazla kişi tarafından tutulmakta. Milyon lirası olan bireylerin sayısı son bir yılda 1 milyon artarak toplamda 2.1 milyon olmuştur. Geçtiğimiz yıl milyonerlerin hesaplarında yaklaşık 12 trilyon TL bulunurken, bu yıl bu rakam 17 trilyon TL’ye yükselmiştir. Yani, 2.1 milyon kişinin 1 milyon TL ve üzerinde birikimi mevcutken, bankalarda 10 bin TL’nin altında parası olanların sayısı 165.5 milyon kişiyi bulmakta. Bankalardaki toplam servetin yüzde 78.1’i bu 2.1 milyon kişiye aittir.
Bu tablo, ülkedeki gelir adaletsizliğinin boyutlarını gözler önüne seriyor. Yıllardır devam eden eşitsizlik sorunları çözülmek bir kenara, daha da derinleşmekte. Eğer gelir ve vergi sisteminde adalet sağlanamazsa, yoksul kesimin yaşadığı sıkıntılar devam edecektir.
Açlık sınırının 25.092 TL’ye ulaştığı bu dönemde, 8 milyon emekli, 14.469 TL aylık alırken, 10 milyona yakın işçi 22.104 TL ücretle hayat mücadelesi vermekte. Dar gelirli insanların bayram döneminde, kurban kesmek bir yana, kaliteli tatlı ve hediyelik almakta dahi zorlandığı gözlemleniyor. Nüfusun geniş bir kesimi evinden çıkamazken, bir avuç zengin lüks otellerde ve yatlarda bayram tatili geçiriyor. Sosyal medya üzerinden gösterişli tatil paylaşımları yapan ünlü kişi ve aileler, bu durumu daha da belirgin hale getiriyor.
Dini bayramlar artık eski anlamını kaybetmiş durumda, uzun tatile dönüşmüştür. Bayram tatilleri, turizmi canlandırmak amacıyla uzatılmış ve bu fırsattan yalnızca hali vakti yerinde olan kesim yararlanırken, çoğunluk günlük giderleri için hesap yapmak zorunda kalmaktadır. Çoğunluk parklara gitmekle yetinirken, yüksek bilet fiyatları nedeniyle memleket ziyaretleri gerçekleştiremiyor. Bu durumu bir avuç insanın rahat yaşantısı karşısında, dertleriyle baş başa kalanların sıkıntılarını gözler önüne seriyor. Eğer emekli, dul, yetim, işçi, memur, esnaf ve çiftçilerin yaşam standartları iyileştirilse, onlar da tatil yapma imkanına sahip olabilecekler. Ancak mevcut ekonomik koşullar bu imkanı sunmamaktadır. BDDK’nın açıkladığı veriler, bu acı gerçeği doğrulamakta.
Gelir eşitsizliği bir yana, vergi sistemindeki adaletsizlik de varlık ile yokluk arasındaki uçurumu daha da derinleştiriyor. Herkesten kazancına göre vergi alınması gerekirken, bu uygulamanın hayata geçirilememesi dikkat çekiyor. Toplam vergilerin yüzde 70-80’inin işçi ve memurlar tarafından ödendiği biliniyor. İşverenlere sağlanan destekler nedeniyle vergi yükümlülükleri azalmakta, bu durumda emekçi ile zenginler arasında adil bir vergi yükü paylaşılamamaktadır. Hem işçiler hem de varlıklı kesim aynı oranda KDV ve ÖTV ödemekte.
Eğer gelir ve vergi eşitliği sağlanabilirse, toplumda adalet anlayışı gelişecek ve bu tür yakınmaların ortadan kalkması mümkün olacaktır. Ancak mevcut sistem, bu baş döndürücü adaletsizliği sürdürmeye devam ediyor.
